Η ακτινιδιά είναι ένα φυτικό είδος με σχετικό πλεονέκτημα σε σχέση με τα υπόλοιπα καλλιεργούμενα είδη διότι έχει ελάχιστους εχθρούς. Η εφαρμογή της βιολογικής γεωργίας είναι πολύ εφικτή.
Οι κυριότεροι εχθροί είναι οι εξής:
1) Pseudaulacapsis pentagona (βαμβακάδα):
Το κοκκοειδές αυτό είναι ο σοβαρότερος εχθρός και προσβάλλει τον κορμό, τα κλαδιά και τους καρπούς (Εικόνα), είτε ως θηλυκό ακμαίο που είναι σκεπασμένο με προστατευτικό κάλυμμα, είτε ως νυμφικό στάδιο του αρσενικού το οποίο επίσης φέρει ένα επίμηκες ασπίδιο. Πολλαπλασιάζεται με μεγάλη ταχύτητα και έχει τρεις γενιές το έτος. Το έντομο απορροφάει χυμούς από το φυτό και προκαλεί την εξασθένησή του έως και την ξήρανση κληματίδων. Προκαλεί επίσης προσβολές στους καρπούς.
Η αντιμετώπιση του γίνεται με διάφορες μεθόδους και βιολογικές και χημικές. Υπάρχουν πολλοί φυσικοί εχθροί του κοκκοειδούς. Αυτοί είναι οι:
α) Encarsia berlesey
β) Chilocorus bipustulatus
γ) Lindorus tophanthae
Τα παραπάνω έντομα, μπορούν να μειώσουν ικανοποιητικά την προσβολή ειδικά όταν αυτή είναι στα πρώιμα στάδια.
Χημική καταπολέμηση μπορεί να γίνει με ειδικά παραφινικά λάδια.
2) Bothynoderes punctiventris οικ. Curculionidae (κλεονός)
Προσβάλλει κυρίως τα νεαρά φυτά και τα φύλλα. Είναι κυρίως έντομο που προσβάλλει τις τευτλοκαλλιέργειες.
3) Melolontha melolontha οικ. Scarabacidae (Μηλολόνθη)
Προσβάλλει κυρίως σαν ακμαίο, φύλλα, άνθη και καρπούς. Όπως και ο κλεονός,
Οι ζημιές που επιφέρουν τα δύο αυτά έντομα δεν κρίνονται ως σοβαρές για την ακτινιδιά. Σαν προληπτικό μέτρο συνίσταται να μην γειτνιάζουν οι ακτινιδεώνες με εκτάσεις όπου καλλιεργούνται τεύτλα.
4) Thrips tabaki οικ. Thripidae (θρίπας)
Προσβάλλει κυρίως τα φύλλα από την κάτω επιφάνεια μεταχρωματίζοντάς τα προς το ασημί και την τελική ξήρανσή τους. Μπορεί να προσβάλλει ακόμα και τους καρπούς.
Αντιμετώπιση: Υπάρχουν ωφέλιμα αρπακτικά του θρίπα όπως τα Orius sp, Anthocoris sp, Amblyseius sp. Σε σοβαρές περιπτώσεις προσβολών μπορούμε να εφαρμόσουμε σκευάσματα με βάση πυρεθρίνες που εξάγονται από το Chrysanthemum cinerariaefolium. Αρδεύσεις με τεχνητή βροχή εμποδίζουν τη μετακίνησή του από φύλλο σε φύλλο και μειώνουν την επιβίωσή του.
5) Ακάρεα της οικ. Tentranychidae
Τα διαχειμάζοντα θηλυκά ακμαία εμφανίζονται κατά το στάδιο της πράσινης κορυφής και τρέφονται από φυτικούς χυμούς και προκαλούν αποχρωματισμούς στα φύλλα. Μέχρι σήμερα δεν έχουν δημιουργήσει οικονομικό πρόβλημα στην καλλιέργεια.
Αντιμετώπιση: Υπάρχουν αρπακτικά των τετρανύχων όπως της οικογενείας Phytoseiidae και κυρίως το αρπακτικό Phytoseiulus persimilis. Στην σπάνια περίπτωση έντονης προσβολής μπορούμε να εφαρμόσουμε θερινό πολτό ή κάποιο άλλο φυσικό εντομοκτόνο. Συστήνεται να γίνεται μία επέμβαση αν χρειαστεί με θερινό πολτό ο οποίος θα αντιμετωπίσει και την περίπτωση προσβολής από P. pentagona.
6) Empoasca flavescens οικ. Typhlocybinae (Εμπόασκα)
Έχει 2 ή 3 γενιές το έτος και οι προνύμφες μυζούν τα φύλλα με αποτέλεσμα το μεταχρωματισμό τους. Δεν σημειώνονται σοβαρές προσβολές.
7) Νηματώδεις
Η ακτινιδιά προσβάλλεται από νηματώδεις του γένους Meloidogyne spp. και κυρίως από τα είδη M. halpa και M. javanica. Ο βιολογικός τους κύκλος ποικίλει από 21 ημέρες μέχρι και μήνες, κυρίως όμως υπολογίζεται σε 21 ή 45 ημέρες. Τα συμπτώματα που αναπτύσσονται στα φυτά είναι χαρακτηριστικά, όπως μικρά και λίγα φύλλα, μικρή βλάστηση, μαρασμός φύλλων και τελικά ξήρανση των φυτών. Γενικά το φυτό μένει καχεκτικό και η παραγωγή μειώνεται ποσοτικά και ποιοτικά.
Αντιμετώπιση: Η καλύτερη μέθοδος αντιμετώπισης είναι η πρόληψη. Θα πρέπει να αποφεύγονται εδάφη που έχουν ιστορικό παρουσίας νηματωδών, έστω και αν μια εργαστηριακή ανάλυση εδάφους δεν το επιβεβαιώνει.
Πριν από την εγκατάσταση της φυτείας μπορούμε να εφαρμόσουμε :
-Κατάκλυση του εδάφους με νερό που έχει ως αποτέλεσμα την μείωση του οξυγόνου στο μηδέν μέσα σε δύο ημέρες. Το CO2 αυξάνεται λόγω της δράσης αναερόβιων βακτηρίων που παράγουν τοξικές ουσίες για τους νηματώδεις. Επίσης παρατηρείται αύξηση στη συγκέντρωση αμμωνίας. Προϋπόθεση της μεθόδου είναι και η απομάκρυνση των ζιζανίων.
-Ηλιοαπολύμανση. Το έδαφος καλύπτεται με πλαστικό σε περιοχές με επαρκή ηλιακή ακτινοβολία για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Αναπτύσσονται ωφέλιμοι μικροοργανισμοί υπεύθυνοι για την βιολογική καταπολέμηση φυτοπαθογόνων, εχθρών και φυτών. Βασίζεται στη φυσική, χημική και βιολογική μεταβολή που υφίσταται το έδαφος κάτω από την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας.
-Καθαρό φυτικό υλικό. Είναι πολύ σημαντικό να μεταφυτεύονται φυτά χωρίς προσβολή από νηματώδεις. Για αυτό πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία στην εγκατάσταση των φυτωρίων.
-Oργανικά υπολείμματα-Λίπανση. Η ενσωμάτωση οργανικών ουσιών μειώνει την πυκνότητα του πληθυσμού λόγω της αύξησης των λιπαρών οξέων και των φαινολικών ουσιών στο έδαφος. Στην περίπτωση όπου το έδαφος έχει νηματώδεις και χρησιμοποιούμε κοπριά για λίπασμα, ο πληθυσμός των νηματωδών φθάνει στο μέγιστο της πυκνότητάς του κατά την περίοδο της συγκομιδής.
Μετά την εγκατάσταση της φυτείας παίρνουμε πάντα μέτρα προφύλαξης σε όλες τις καλλιεργητικές φροντίδες ώστε να μην μεταφέρουμε νηματώδεις άθελα μας σε ένα υγιές χωράφι (μολυσμένα εργαλεία και επιφανειακή άρδευση).
Σαν έσχατο όπλο καταπολέμησης μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μη φυτοτοξικά νηματοδοκτόνα όπως είναι το λάδι Neem.
Από έρευνα του Μπενάκιου Φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου διαπιστώθηκε σοβαρή προσβολή από νηματώδεις του γένους Meloidogyne σε νέους οπωρώνες ακτινιδιάς με μολυσμένα από το φυτώριο δενδρύλλια. Παρατηρήθηκε επίσης ότι σε υλικά πλούσια σε οργανική ουσία όπως είναι η τύρφη και η κοπριά, η ύπαρξη σαπροφυτικών ειδών νηματωδών στη ριζόσφαιρα των φυτών. Αυτό είναι επιθυμητό γιατί είναι ανταγωνιστικοί για τα φυτοπαρασιτικά είδη.
Η καταπολέμηση νηματωδών με την εφαρμογή διαφόρων μυκήτων και βακτηρίων έχει σε ορισμένες περιπτώσεις επιτευχθεί. Οι έρευνες προς αυτήν την κατεύθυνση συνεχίζονται.
Αντιμετώπιση Ασθενειών
Οι κυριότερες ασθένειες που προσβάλλουν την ακτινιδιά είναι οι εξής :
1) Προσβολή λαιμού από φυτόφθορα (Phytophthora cactorum)
Ο μύκητας προσβάλλει αρχικά τον φλοιό και επεκτείνεται στο φλοιώδες παρέγχυμα, το κάμβιο και τη βίβλο και έχει ως αποτέλεσμα τη σήψη και την εμφάνιση γλοιώδους ουσίας. Το ξύλο εξωτερικά μεταχρωματίζεται και παρατηρείται ξήρανση των φύλλων και τελικώς του δένδρου.
Η προσβολή διευκολύνεται από παρουσία πληγών οι οποίες είτε δημιουργούνται από καλλιεργητικές φροντίδες είτε από χαμηλές θερμοκρασίες (παγετό). Η παρουσία νηματωδών επίσης έχει θετικό συσχετισμό με την εμφάνιση της ασθένειας. Σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση της ασθένειας διαδραματίζουν τόσο η γονιμότητα των εδαφών όσο και η παρουσία της υγρασίας.
Αντιμετώπιση. Πρέπει να αποφεύγεται η εγκατάσταση του ακτινιδεώνα σε συνεκτικά εδάφη που δεν στραγγίζουν καλά. Επίσης πρέπει να διαμορφώνονται υπερυψωμένα σημεία όπου θα φυτεύονται τα νεαρά φυτά ώστε η περιοχή γύρω από τον κορμό να μην κρατά νερό και να στραγγίζει καλά.
Οι όψιμες αρδεύσεις με κατάκλιση πρέπει να αποφεύγονται γιατί ο κορμός του δένδρου έρχεται σε επαφή με το νερό. Η εγκατάσταση στάγδην άρδευσης ή άρδευσης με μπεκάκια ή σπρέιερς αντιμετωπίζουν αυτό το πρόβλημα.
Τα νεαρά φυτά πρέπει να ελέγχονται κατά την εγκατάσταση. Δενδρύλλια με ύποπτες καθισμένες, βρεμένες και σκούρες κηλίδες πρέπει να απορρίπτονται.
Καταστροφή της αυτοφυούς βλάστησης περί της βάσης του κορμού, βοηθάει στην διατήρηση εδαφικής ξηρότητας.
Επειδή μετά από παγετό δύναται να εμφανιστούν αδιόρατες ρωγμές, καλό είναι σε περιοχές που ενδημεί ιδιαιτέρως η ασθένεια να γίνεται επάλειψη των κορμών με βορδιγάλειο πολτό.
Στην περίπτωση που εκδηλωθεί η ασθένεια τότε είναι επιβεβλημένη η χειρουργική επέμβαση εφόσον το προσβεβλημένο τμήμα είναι περιορισμένο. Η πληγή πρέπει να καλύπτεται με βορδιγάλεια πάστα.
Ψεκασμός με χαλκούχα σκευάσματα στο έδαφος θα είχε ευνοϊκά αποτελέσματα στην παρεμπόδιση της προσβολής.
Στην Ημαθία είχαμε την ακραία περίπτωση όπου σύμφωνα με τον κανονισμό 2092/91 περί της προστασίας του φυτικού κεφαλαίου, έγινε ξελάκιασμα των προσβεβλημένων δένδρων με ταυτόχρονη παύση της άρδευσης και τοπικής εφαρμογής μυκητοκτόνου στον λάκο, σε συμφωνία με την Διεύθυνση Γεωργίας και τον Φορέα Πιστοποίησης.
2) Προσβολή λαιμού από Ριζοκτόνια (Rhizoctonia Solani)
Η προσβολή γίνεται συνήθως κάτω ακριβώς από την επιφάνεια του εδάφους όπου σχηματίζεται μεταχρωματισμένη κηλίδα και στη συνέχεια έλκος. Το φυτό εξασθενεί και στο τέλος νεκρώνεται. Εφαρμόζονται τα προληπτικά μέτρα που αναφέρθηκαν στην αντιμετώπιση της φυτοφθοράς.
3) Προσβολή ριζών από τον μύκητα Αρμιλάρια (Armilaria mellea)
Ο οποίος προκαλεί σηψιρριζίες. Ο ρυθμός ανάπτυξης του δένδρου αρχικά μειώνεται, κλάδοι του δένδρου σταματούν να αυξάνουν και τα φύλλα τους είναι μικρά και συχνά πέφτουν. Το δένδρο οδηγείται σε ξήρανση. Ο μύκητας μπορεί να προσβάλλει και τον λαιμό του δένδρου.
Αντιμετώπιση. Τα προληπτικά μέτρα επικεντρώνονται στον έλεγχο του φυτωρίου από όπου θα γίνει η προμήθεια των δενδρυλλίων, στην αποφυγή της υπερβολικής υγρασίας και στον καθαρισμό των εργαλείων ώστε να μην μεταδοθεί το μόλυσμα.
Θα μπορούσε επίσης να εφαρμοστεί σκεύασμα του μύκητα Trichoderma spp. που δρα ανταγωνιστικά στην ανάπτυξη του A. mellea.
4) Προσβολή από Βοτρύτη (Botrytis cinerea)
Η ασθένεια αυτή προσβάλλει κυρίως τους καρπούς τόσο στον αγρό όσο και μετασυλλεκτικά. Η προσβολή μεταχρωματίζει τους ιστούς του φλοιού που μοιάζουν σαν βρεγμένοι, η σήψη επεκτείνεται ταχύτατα με αποτέλεσμα την ολοκληρωτική σήψη του καρπού. Ο μύκητας εγκαθίσταται αρχικά σε τομές κλαδέματος και σε νεκρούς ιστούς καθώς και σε βλαστούς και άνθη.
Θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στη συγκομιδή ώστε να μην τραυματίζονται οι καρποί διότι θα προσβληθούν στους ψυκτικούς χώρους αποθήκευσης.
Κατά την περίοδο του κλαδέματος μπορούμε να ψεκάσουμε προληπτικά με χαλκό όπως και στην περίπτωση που τελικά γίνει η προσβολή. Εφαρμογή όμως χαλκού λίγο πριν την συγκομιδή ίσως επιφέρει μια επίστρωση χρώματος στους καρπούς.
Τα παραφινικά λάδια δρουν ικανοποιητικά όπως και ο ανταγωνιστής Trichoderma spp.που περιορίζει σημαντικά τον μύκητα. Εφαρμογή του Trichoderma spp.γίνεται επίσης και στην περίοδο της αποθήκευσης στους ψυκτικούς θαλάμους για μετασυλεκτική προστασία των καρπών.
5) Προσβολή από βακτήριο Agrobacterium tumefaciens που προκαλεί καρκινώματα και στο υπόγειο μέρος και στο υπέργειο. Το δένδρο μπορεί ακόμα και να ξεραθεί.
Αντιμετώπιση. Πρέπει να τηρούνται μέτρα φυτουγιεινής και να αποφεύγονται πληγές του υπέργειου μέρους. Για την καταπολέμηση χρησιμοποιούνται χαλκός και ένα ανταγωνιστικό στέλεχος του βακτηρίου Agrobacterium radiobacter το Κ84 που παράγει ένα αντιβιοτικό την βακτηριοσύνη : Agrocin 84.
6) Προσβολή από Altenaria Alternata
Έχει αναφερθεί προσβολή από τον μύκητα αυτόν σε κτήμα της Ημαθίας όπου προσβλήθηκαν βλαστοί έτους με αποτέλεσμα την δημιουργία ελκών. Επίσης εμφανίστηκαν κηλιδώσεις στα φύλλα και ακολούθησε μια έντονη φυλλόπτωση. Είναι μία νέα ασθένεια για την ακτινιδιά και σαν προληπτικό μέτρο θα συνιστούσαμε την διατήρηση της ευρωστίας των δέντρων.
ΜΗΠΩΣ ΣΑΣ ΕΙΝΑΙ ΕΥΚΟΛΟ ΝΑ ΜΑΣ ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΕ ΕΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΩΝ ΨΕΚΑΣΜΩΝ ΚΑΙ ΛΙΠΑΝΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΚΤΙΝΙΔΙΑ?ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΓΙΑΝΝΗΣ