Η επικονίαση, τρόποι βελτίωσης

Η επικονίαση είναι η διαδικασία κατά την οποία γυρεόκοκκοι από την έρχονται σε επαφή με το στίγμα. Η διαδικασία από αυτή τη στιγμή μέχρι την είσοδο του αρσενικού γαμέτη στο ωάριο είναι η γονιμοποίηση.

Η επικονίαση μπορεί να είναι μεταξύ των οργάνων του ίδιου άνθους, σε ένα αυτογόνιμο είδος, οπότε και έχουμε την αυτογαμία. Ακόμα, μπορεί να είναι με οργάνα από διαφορετικά άνθη του φυτού οπότε έχουμε γειτονογαμία ή τέλος από άνθη άλλως φυτών σε δίοικα είδη οπότε και έχουμε σταυρογαμία.

Η περίοδος της επικονίασης είναι πολύ σημαντική για την αύξηση της παραγωγής. Η επικονίαση επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, κυρίως περιβαλλοντικούς. Η ανοιξιάτικες βροχοπτώσεις την περίοδο της άνοιξης μειώνουν το ποσοστό επικονίασης, το ίδιο προκαλούν πολύ ισχυροί άνεμοι, οι συννεφιές και η θερμοκρασία κάτω τον 10οC. Ο ανθρώπινος παράγοντας μπορεί να μειώσει το ποσοστό επικονίασης αν επέμβει με χημικά εντομοκτόνα τοξικά για τις μέλισσες.

Τα είδη που υποφέρουν περισσότερο από την μειωμένη επικονίαση είναι κυρίως τα μη αυτογόνιμα πυρηνόκαρπα όπως μερικές ποικιλίες κερασιάς και βερικοκιάς. Συνήθως στα ροδάκινα, νεκταρίνια, ακτινίδια, ρόδια, μήλα και αχλάδια η επικονίαση είναι ικανοποιητική χωρίς ιδιαίτερα μέτρα.

Η αύξηση του ποσοστού επικονίασης ήταν και είναι κέντρο έρευνας εδώ και πολλά χρόνια από τα πανεπιστήμια και τα ιδρύματα. Έχουν επινοηθεί κάποιες τεχνικές που μπορούν να αυξήσουν την επικονίαση.

Η χρησιμοποίηση των μελισσών ήταν ανέκαθεν ένα από τα σημαντικότερα μέτρα για την αύξηση της παραγωγής, 4-5 μέρες πριν την έναρξη της άνθησης τοποθετούμε 2 μελίσσια αν στρέμμα κερασιών και 1 μελίσσι ανά στρέμμα βερίκοκων και άλλων καλλιεργειών. Φυσικά αν βάλουμε παραπάνω είναι καλύτερα. Τα τελευταία χρόνια άρχισε η χρησιμοποίηση βομβίνων οι οποίοι αγοράζονται λίγο πριν την ανθοφορία και τοποθετούνται στα κτήματα, η διάρκεια ζωής τους είναι περιορισμένη γιαυτό μετακινούνται από κτήμα σε κτήμα ανάλογα με την χρονική περίοδο της ανθοφορίας. Οι βομβίνοι μπορούν και πετούν ακόμα και με κακές καιρικές συνθήκες.

Τα μη αυτογόνιμα είδη απαιτούν την παρουσία επικονιαστών οι οποίοι είναι φυτά του ίδιου είδους. Ανάλογα το είδος και την ποικιλία οι επικονιαστές διαφέρουν σε πυκνότητα και μέγεθος. Σε γενικές γραμμές αποτελούν το 10% του συνόλου των δένδρων, η φύτευση τους γίνεται με διασπορά στον αγρό ή γραμμικά, δηλαδή μία ολόκληρη γραμμή του φυτού. Οι επικονιαστές πρέπει να έχουν όσο το δυνατό περισσότερα άνθη έτσι δεν τους κλαδεύουμε ποτέ αυστηρά, ενώ αν δεν επαρκούν μέσα στον αγρό τότε κόβουμε κλαδιά στα οποία τα άνθη έχουν ανοίξει κατά 40% και αφού τα βάλουμε σε κουβά με νερό κρεμάμε τους κουβάδες σε ύψος περίπου δύο μέτρων γύρω από τα σημεία που θέλουμε.

Η ευρωστία των φυτών και η γονιμότητα του εδάφους μπορούν να βελτιώσουν την επικονίαση και γονιμοποίηση. Υπάρχουν κάποια χημικά σκευάσματα που αυξάνουν το ποσοστό επικονίασης. Το χημικό προσελκυστικό μελισσών Polinus είναι αρκετά αποδοτικό ειδικά στα αγροκτήματα κερασιάς. Ο διαφυλλικός ψεκασμός με βόριο μία φορά στην πτώση των φύλλων και μία φορά στο φούσκωμα των οφθαλμών αυξάνει το ποσοστό επικονίασης. Τέλος η χρησιμοποίηση του φυτοδιεγέρτη Atonic βελτιώνει την καρποδετική ικανότητα του φυτού, ειδικά σε μήλα και αχλάδια.

Φυσικά, όλα εξαρτώνται και από τη γενικότερη υγεία του αγροκτήματος και τις ετήσιες λιπάνσεις.