Το μυστικό των άσπερμων καρπουζιών

Τα καρπούζια ή Citrullus lanatus, ανήκουν στην ίδια οικογένεια με τα αγγουράκια και τα πεπόνια (Cucurbitaceae) και όπως όλοι οι καρποί έχουν κουκούτσια. Όμως τα τελευταία χρόνια κυκλοφορούν στην αγορά μερικά καρπούζια τα οποία δεν περιέχουν κουκούτσια. Αυτά, τα άσπερμα καρπούζια δεν είναι προιόν γενετικής τροποποίησης όπως υποθέτουν μερικοί, αλλά στην πραγματικότητα πρόκειται για υβρίδια που προέρχονται από γονείς οι οποίοι έχουν διαφορετικό αριθμό χρωματοσωμάτων.

Συνήθως οι γονείς οποιουδήποτε οργανισμού έχουν τον ίδιο αριθμό χρωματοσωμάτων (π.χ. 46 ο καθένας). Κάθε απόγονος τους, παίρνει τα μισά από αυτά από την μητέρα του (π.χ. 23) και τα άλλα μισά από τον πατέρα του (π.χ. 23), για να έχει στο τέλος τον ίδιο αριθμό με τους γονείς του(46). Αν η μητέρα έχει διαφορετικό αριθμό χρωματοσώμων από ότι ο πατέρας, τότε οι απογόνοι που θα παραχθούν θα μοιάζουν με φυσιολογικά φυτά, με την  διαφορά ότι θα παράγουν μη λειτουργική γύρη και ωάρια. Το αποτέλεσμα είναι φυτά χωρίς σπόρους. Κάτι ανάλογο γίνεται με την διασταύρωση του αλόγου με το γαιδούρι όπου ο απόγονος τους, το μουλάρι, είναι στείρο.

Στο καρπούζι, οι βελτιωτές διασταύρωσαν γύρη προερχόμενη από διπλοειδές καρπούζι (22 χρωματοσώματα) με λουλούδια προερχόμενα από τετραπλοειδές καρπούζι (44 χρωμοσώματα). Το αποτέλεσμα ήταν ένα τριπλοειδές καρπούζι με 33 χρωματοσώματα το οποίο δεν μπορεί να παράξει σπόρους. Μερικές φορές στα άσπερμα καρπούζια, βρίσκουμε μερικούς άσπρους σπόρους, οι οποίοι είναι πιο μαλακοί από τους συνηθισμένους σπόρους, αυτοί είναι σπόροι οι οποίοι δεν ωρίμασαν.

Παρόλο που δεν παράγουν κουκούτσια, τα άσπερμα καρπούζια χρειάζονται να επικονιαστούν με γύρη που προέρχεται από κανονικά, ενσπερμα καρπούζια για να διεγείρει την ανάπτυξη του καρπού. Για αυτό το λόγο στο ίδιο χωράφι πάντα φυτεύουμε και ποικιλίες ένσπερμων καρπουζιών για να μας παρέχουν την γύρη.

Στις ΗΠΑ οι άσπερμες ποικιλίες κυριαρχούν στην αγορά έναντι των ένσπερμων ποικιλιών. Το 2010 μόνο το 16% των καλιεργούμενων ποικιλιών ήταν ένσπερμες ποικιλίες (πηγή), ενώ το ποσοστό αυτό συνεχώς μειώνεται. Στην Ευρώπη, μεγάλες ποσότητες άσπερμων καρπουζιών παράγει κυρίως η Ισπανία, η οποία τα εξάγει στην υπόλοιπη Ευρώπη.